گواهی ظرفیت برق در بورس انرژی، سندی رسمی و قابل معامله است که توسط وزارت نیرو با همکاری توانیر صادر میشود. این گواهی به معنای تضمین وجود ظرفیت نیروگاهی مطمئن به اندازه مشخص است و نقش مهمی در توسعه تولید برق کشور دارد.
در واقع، گواهی ظرفیت برق نوعی ابزار شبیه به حق انشعاب برق محسوب میشود؛ به این معنا که مشترک با خرید آن اجازه دارد تا سقف مشخصی از برق را مصرف کند، هرچند الزامی برای استفاده کامل از آن سقف وجود ندارد.
هدف اصلی از انتشار گواهی ظرفیت برق، ایجاد نیروگاههای جدید یا کاهش قدرت قراردادی مشترکان فعلی است. این موضوع علاوه بر تقویت سمت تولید، به شفافیت بیشتر در بازار برق و مدیریت بهتر مصرف نیز کمک میکند.
از سال ۱۳۹۹، براساس مصوبه وزارت نیرو، مشترکین با قدرت قراردادی بالای ۵ مگاوات موظف شدند متناسب با دیماند قراردادی خود نسبت به خرید گواهی ظرفیت برق جهت اتصال به شبکه اقدام کنند. این قانون با هدف تقویت سمت تولید وضع شد تا زمینه توسعه نیروگاههای کشور فراهم گردد.
فرآیند خرید گواهی ظرفیت برق یکی از الزامات اصلی برای اتصال مشترکین جدید و یا افزایش قدرت قراردادی در شبکه سراسری برق کشور است. مطابق مصوبه وزارت نیرو، مشترکینی که دیماند آنها بیش از ۵ مگاوات باشد، باید پیش از اتصال به شبکه، نسبت به خرید گواهی ظرفیت برق متناسب با میزان مصرف خود اقدام کنند. این گواهی که بهصورت رسمی و قابل معامله در بورس انرژی عرضه میشود، بیانگر تأمین ظرفیت مطمئن نیروگاهی برای مشترک است. شرکت انرژی پاک با هدف تسهیل در روند دریافت این مجوز، امکان خرید گواهی ظرفیت برق بهصورت اقساطی و آنلاین را برای صنایع و مشترکین بزرگ فراهم کرده است. از طریق سامانه انرژی پاک، متقاضیان میتوانند با چند کلیک ساده، گواهی موردنیاز خود را تهیه کرده و در سریعترین زمان، مجوز اتصال به شبکه را دریافت نمایند.
طبق تعریف وزارت نیرو، گواهی ظرفیت برق یک سند قابل معامله است که با مجوز وزارت نیرو و مبتنی بر دو حالت صادر میشود:
واحد گواهی ظرفیت، کیلووات (kW) است که معرف تعهد تدارک یک کیلووات ظرفیت مطمئن نیروگاهی به صورت نامحدود است.
نکته مهم: بازار متمرکز خرید و فروش گواهی ظرفیت توسط بورس انرژی اداره میشود.
میزان گواهی ظرفیت برق مورد نیاز برای متقاضیان انشعاب یا افزایش قدرت قراردادی، بر اساس سطح ولتاژ محل اتصال آنها به شبکه برق تعیین میشود. طبق دستورالعمل وزارت نیرو نسبت گواهی ظرفیت برق به قدرت قراردادی در سطوح مختلف ولتاژ متفاوت است؛ بهطوریکه این نسبت برای متقاضیان سطح انتقال برابر با ۱، برای فوق توزیع ۰٫۶، برای فشار متوسط ۰٫۵ و برای فشار ضعیف ۰٫۲ در نظر گرفته میشود. این ضرایب به منظور مدیریت بهینه ظرفیت نیروگاهی و حفظ پایداری شبکه برق کشور تدوین شدهاند. بنابراین هر متقاضی باید پیش از اتصال یا افزایش توان مصرفی گواهی ظرفیت متناسب با سطح ولتاژ خود را از طریق بورس انرژی ایران یا سامانههای فروش معتبر مانند انرژی پاک تهیه نماید.
| نسبت گواهی ظرفیت به قدرت قراردادی | |||||||
| متقاضیان سطح انتقال | متقاضیان سطح فوق توزیع | متقاضیان سطح فشار متوسط | متقاضیان سطح فشار ضعیف | ||||
| ۱ | ۰.۶ | ۰.۵ | ۰.۲ | ||||
فرآیند اتصال مشترکین جدید به شبکه برق، بهویژه آنهایی که دارای قدرت قراردادی بیش از ۵ مگاوات هستند شامل چند مرحله مشخص و فنی است. در گام نخست مشترک باید درخواست خود را به شرکت برق منطقهای مربوطه ارائه دهد تا بررسیهای فنی و ظرفیت شبکه در محل موردنظر انجام شود. پس از تأیید امکان اتصال متقاضی موظف است گواهی ظرفیت برق متناسب با میزان قدرت موردنیاز خود را از طریق بازار برق یا سامانههای معرفیشده (از جمله سامانه انرژی پاک) تهیه کند. در مرحله بعد پس از ارائه گواهی ظرفیت و تکمیل مدارک، فرآیند طراحی و اجرای انشعاب، نصب تجهیزات حفاظتی و آزمونهای اتصال آغاز میشود. در نهایت پس از تأیید توانیر و اطمینان از رعایت استانداردهای فنی مجوز اتصال به شبکه سراسری برق صادر خواهد شد.
یکی از راهکارهایی که وزارت نیرو برای مشترکین پرمصرف در نظر گرفته، معافیت از ارائه گواهی ظرفیت در صورت خرید و نصب مولد در محل مصرف است. بر اساس این قانون، هر مشترکی که یک مولد برق (DG یا CHP) را در محل خود نصب و راهاندازی کند، تا پایان عمر مفید مولد نیازی به خرید گواهی ظرفیت نخواهد داشت.
این سیاست در واقع نوعی تشویق به خودتأمینی انرژی و کاهش فشار بر شبکه سراسری در زمان پیک مصرف است. به این ترتیب، صنایع و واحدهای بزرگ میتوانند با سرمایهگذاری در خرید مولد اختصاصی، علاوه بر صرفهجویی در هزینههای خرید گواهی ظرفیت، به امنیت تأمین برق خود نیز کمک کنند.
البته باید توجه داشت که این معافیت به معنای قطع کامل ارتباط با شبکه نیست. در مواقعی که مولد به هر دلیل نتواند برق مورد نیاز مشترک را تأمین کند (به دلیل خرابی، تعمیرات یا محدودیت فنی)، مشترک همچنان از شبکه سراسری استفاده خواهد کرد. در چنین شرایطی، مشترک موظف است تنها هزینه پشتیبانی شبکه را پرداخت نماید؛ هزینهای که بابت آمادهباش و تأمین برق در مواقع اضطراری در نظر گرفته میشود.
صدور گواهی ظرفیت برای هر نیروگاه بر اساس ظرفیت مطمئن نیروگاهی انجام میشود. منظور از ظرفیت مطمئن، مقدار توانی است که یک نیروگاه میتواند در ایام اوج مصرف شبکه سراسری (۱۵ خرداد تا ۱۵ شهریور) بهطور پایدار و بدون وقفه در اختیار شبکه قرار دهد. در این محاسبه، عواملی همچون محدودیتهای فنی نیروگاه، خرابیها، دورههای تعمیرات و محدودیتهای شبکه انتقال و توزیع لحاظ میشوند. به بیان دیگر، ظرفیت اسمی یک نیروگاه همیشه معادل ظرفیت مطمئن آن نیست و پس از اعمال ضریب عدم دسترسی، عدد واقعی محاسبه میگردد. این محاسبات توسط شرکت مادر تخصصی تولید برق حرارتی و با همکاری توانیر انجام میشود و مبنای صدور گواهی ظرفیت در بورس انرژی قرار میگیرد.
ظرفیت مطمئن نیروگاهها بر اساس معیارهای زیر تعیین میشود:
گواهی ظرفیت برق ابزاری حیاتی برای مدیریت مصرف برق، تضمین پایداری شبکه و توسعه نیروگاهها در کشور به شمار میرود. این گواهی علاوه بر آنکه اتصال مطمئن مشترکین بزرگ به شبکه سراسری را تضمین میکند، بستر حضور فعال در بازار برق و بورس انرژی را نیز فراهم میآورد. به کمک گواهی ظرفیت، صنایع و مصرفکنندگان عمده میتوانند از یک سو امنیت انرژی خود را حفظ کنند و از سوی دیگر، در مسیر توسعه پایدار صنعت برق کشور نقشآفرینی نمایند.
از سوی دیگر، گواهی ظرفیت فرصتی ایجاد میکند تا بخش خصوصی با اطمینان بیشتری وارد صنعت برق شود و سرمایهگذاری در پروژههای نیروگاهی با شفافیت و توجیه اقتصادی بالاتری انجام گیرد. همین موضوع باعث میشود این ابزار نه تنها یک الزام قانونی، بلکه یک فرصت راهبردی برای فعالان حوزه انرژی تلقی شود.
در همین راستا، شرکت انرژی پاک بهعنوان یکی از پیشگامان ارائه خدمات تخصصی در حوزه انرژی، شرایط ویژهای برای خرید گواهی ظرفیت بهصورت تقسیطی و آنلاین فراهم کرده است. این امکان به مشترکین کمک میکند تا بدون فشار مالی سنگین و با سهولت بیشتر نیاز خود را تأمین کرده و با اطمینان خاطر به شبکه سراسری متصل شوند.
خیر؛ تنها مشترکین با قدرت قراردادی بالای ۵ مگاوات مشمول این قانون هستند.
خیر؛ ارائه گواهی ظرفیت شرط لازم برای اتصال است.
گواهی ظرفیت اعتبار نامحدود دارد و به صورت دائمی صادر میشود.
بله؛ در صورت افزایش قدرت قراردادی، مشترک میتواند در ۴ مرحله ۳ ماهه نسبت به تسویه اقدام کند.
کلیه حقوق وب سایت محفوظ و متعلق یه شرکت انرژی پاک پویش پرشین می باشد ℗ ©
