بلااستفاده بودن پتانسیل ۱۰ هزار مگاواتی خورشیدی

نسترن رفیعی اظهار کرد: طبق آماری که در کارگروه خورشیدی خانگی انجمن به دست آمد، سالانه حدود ۱۶۲ هزار دستگاه ساختمان مسکونی در کشور ساخته می‌شود که مجموع سطح زیربنای این ساختمان‌ها برابر ۲۲ میلیون متر مربع است و ما در جلسات کارگروه خورشیدی خانگی انجمن با در نظر گرفتن محدودیت‌های فنی و فرضیاتی در این زمینه به عدد ۲۰۰ تا ۲۵۰ مگاوات ظرفیت نصب نیروگاه‌های خورشیدی روی سقف ساختمان‌ها رسیدیم که عدد قابل توجهی است.وی ادامه داد: علاوه بر آن میلیون‌ها ساختمان ساخته شده در کشور وجود دارند که پتانسیل نصب میلیون‌ها نیروگاه خورشیدی را دارند، از این رو ظرفیت قابل نصب به سادگی به بیش از ۱۰ هزار مگاوات می‌رسد. این اعداد در کارگروه خورشیدی خانگی در انجمن در حال بررسی دقیق‌تر هستند.

رفیعی با اشاره به آمار‌های منتشر شده توسط ساتبا (سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری بورس انرژی) در اردیبهشت سال ۹۹ اظهار کرد: بر اساس این آمار در فاصله ظرفیت‌های صفر تا ۱۰۰ کیلووات نیروگاه انرژی‌های خورشیدی مجموعا ۴۵ مگاوات ظرفیت نصب شده وجود دارد، ولی از آمار صفر تا ۲۰ کیلووات که مربوط به سایز خانگی است، آماری در دسترس نیست و این در حالی است که  این ظرفیت، برای کشوری مانند ایران بسیار بسیار کم است و می‌توان گفت به این بخش کم توجهی شده است.

به گفته وی، ۴۵ مگاوات نیروگاه خورشیدی کوچک مقیاس برابر ۱۲ درصد از ظرفیت خورشیدی نصب شده در کشور است. در حالی که در سایز بیشتر از یک مگاوات، ۳۴۱ مگاوات نیروگاه خورشیدی بزرگ مقیاس نصب شده است که ۸۸ درصد ظرفیت نصب شده را تشکیل می‌دهد.

عضو هیات مؤسسین و مدیر کارگروه “نیروگاه‌های خورشیدی خانگی” انجمن سازندگان و تامین‌کنندگان کالا و خدمات انرژی‌های تجدیدپذیر با تاکید بر اینکه نصب نیروگاه خورشیدی کوچک مقیاس روی سقف ساختمان‌های مسکونی برای همه ذی‌نفعان سودآور است، خاطر نشان کرد: نصب نیروگاه‌های خورشیدی روی سقف ساختمان‌های مسکونی مفید است، چون قسمتی از سقف ساختمان بلااستفاده است، مالکیت ساختمان و انشعاب برق از قبل فراهم است؛ بنابراین مالک ساختمان می‌تواند از امکانات موجود برای احداث خط تولید برق پاک و درآمدزایی برای ساختمان استفاده کند.وی اضافه کرد: علاوه بر آن برای وزارت نیرو نیز مثمرثمر است؛ چون مقداری از تامین برق مصرفی خانگی در همان محل ساختمان انجام می‌شود و شاهد سرمایه‌گذارانی خرد و میلیونی خواهیم بود که وارد عرصه تولید برق می‌شوند و دقیقا در همان محل مصرف، برق تولید می‌کنند. به خصوص که پیک تولید برق خورشیدی همزمان با پیک مصرف خانگی در ماه‌های گرم سال است و می‌توانند کمک شایانی به پیک‌زدایی کنند.

رفیعی افزود: از سوی دیگر برای کسب‌وکار فعالین عرصه انرژی خورشیدی نیز بسیار جذاب است و یک مسیر جدید برای توسعه کسب و کار و تولید تجهیزات و فعالیت‌های پیمانکاری و نگهداری و تعمیرات و … گشوده خواهد شد.

وی به بیان دلایل عدم توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در سایز خانگی، گفت: نخستین عامل عدم توسعه، توجیه‌پذیری اقتصادی است. به این معنا که احداث نیروگاه‌های خورشیدی همراه با خرید تضمینی انجام می‌شود که نرخ‌های خرید برق را ساتبا و وزارت نیرو تعیین می‌کنند. با توجه به افزایش نرخ ارز از ابتدای سال گذشته، قیمت تمام شده یک نیروگاه خورشیدی ۵ کیلوواتی خانگی از حدود ۴۵ میلیون تومان به ارقام ۱۰۰ تا ۱۴۰ میلیون تومان رسیده است، ولی نرخ خرید تضمینی برق از نیروگاه‌های خورشیدی در این سایز همان رقم ۱۰۴۰ تومان به ازای هر کیلووات ساعت سال ۹۸ باقی مانده است. به این دلیل نصب نیروگاه‌های خورشیدی در ساختمان‌های مسکونی کُند و بعضا متوقف شده است.

رفیعی با تاکید بر اینکه همچنین مسائل حقوقی نیز وجود دارد که احداث نیروگاه‌های خورشیدی در سقف واحد‌های مسکونی را با چالش روبرو می‌کند، یادآور شد: برای محاسبه و پیشنهاد نرخ‌های خرید تضمینی، کارگروه تعیین نرخ خرید برق در انجمن تشکیل شد که جزئیات قیمت تمام شده سامانه‌های خورشیدی در سایز‌های گوناگون از جمله خورشیدی خانگی با دقت تمام تعیین شد و در نهایت نتایج فوق همراه با نرخ‌های خرید تضمینی پیشنهادی برای ساتبا ارسال شد.

وی ادامه داد: همچنین در بهمن و اسفند سال گذشته درخواست افزایش نرخ خرید تضمینی از طرف شرکت‌های عضو انجمن مجددا برای وزارت نیرو ارسال شد. نرخ‌های پیشنهادی به این صورت بوده است:

انتظار ما این است که عدد نرخ به میزان مناسب افزایش یابد و پله‌ها نیز به صورت درخواستی انجمن که استاندارد نیز هستند، تعیین شوند.عضو هیات مؤسسین و مدیر کارگروه “نیروگاه‌های خورشیدی خانگی” انجمن سازندگان و تامین کنندگان کالا و خدمات انرژی‌های تجدیدپذیر با بیان اینکه طبق بررسی ما در کارگروه، نیرگاه‌های خورشیدی خانگی از چهار جهت مورد ظلم قرار گرفته‌اند، گفت: اول آنکه تعرفه‌های گمرکی برای واردات تجهیزات در سال گذشته بر مبنای ارز ۴۲۰۰ تومانی بود، ولی برای سال جاری که ابتدای آن هستیم، بر مبنای نرخ ارز بین بانکی (ETS) که قیمت کنونی آن حدود ۲۸ هزار تومان است، محاسبه می‌شود (چه برای واردات تجهیزات چه برای واردات مواد اولیه برای شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات) و این خود موجب افزایش بیشتر در قیمت تمام شده نیروگاه خواهد شد. در حالی که نیروگاه‌های بزرگ که با ساتبا قرارداد خرید تضمینی دارند، مشمول معافیت در عوارض گمرکی هستند.

وی ادامه داد: دومین ظلم این است که حوزه نیروگاه‌های خورشیدی خانگی حوزه‌ای است که از تجهیزات تولید داخل به وفور استفاده می‌شود، ولی ساتبا هنوز درصد‌های تشویقی تولید داخل را در نرخ‌های خرید تضمینی اعمال نکرده است، لذا هم تولیدکننده و هم خریدار تجهیزات از این مشوق‌ها هنوز برخوردار نشده‌اند. انجمن این موضوع را در سال جاری پیگیری می‌کند، ولی شایسته است که در ابتدای سال جاری این موضوع بعد از سال‌ها اجرایی شود.

رفیعی با اشاره به ظلم سومی که به نیروگاه‌های خانگی روا می‌شود، گفت: ضرایب ساعتی که برای نیروگاه‌های بزرگ در نظر گرفته شده است، برای نیروگاه‌های تا سقف انشعاب هنوز اعمال نشده است و قصد داریم این موضوع را از طرف انجمن پیگیری کنیم که نیروگاه‌های خورشیدی تا ظرفیت انشعاب نیز از ضرایب ساعتی به صورت متوسط ماهانه برخوردار شوند.

وی اضافه کرد: علاوه بر آن مالیات بر ارزش افزوده‌ای که از واردکنندگان تجهیزات اخذ می‌شود، زمانی که به دست مصرف کننده نهایی خانگی می‌رسد، روی قیمت تمام شده تجهیزات اضافه می‌شود و امکان بازپرداخت آن نیست؛ بنابراین مصرف کننده نهایی مشمول ۹ درصد (۱۰ درصد سال جاری) افزایش قیمت می‌شود. در حالی که در نیروگاه‌های بزرگ، سرمایه‌گذار می‌تواند مبلغ مالیات بر ارزش افزوده پرداختی خود را پس از احداث نیروگاه، باز پس بگیرد.

رفیعی خاطرنشان کرد: اگر افزایش نرخ کمتر از میزان درخواستی باشد، شاهد رکود و تعطیلی بیشتر شرکت‌ها، تعدیل نیرو و بیکاری متخصصان و عدم توسعه نیروگاه‌های خورشیدی خانگی در ماه‌های آینده خواهیم بود. به اضافه اینکه به اهداف توسعه‌ای کشور در زمینه تولید برق، حفاظت از محیط زیست و … نخواهیم رسید.

وی ادامه داد: بنابراین درخواست انجمن و شرکت‌هایی که در این حوزه فعال هستند، افزایش مناسب نرخ‌های خرید برق خورشیدی و نیز موافقت با ایجاد پله‌های پیشنهادی از جمله گسترش پله ۱۰۰ کیلووات تا ۲۰۰ کیلووات و ایجاد پله یک مگاوات است.